عناصر توفیق در اندیشه ی حافظ

چکیده توفیق موهبتی الهی است که انسان را به خواسته های معقول و منطقی که داشته باشد، می رساند و راه سعادت او را هموار می سازد. اشتیاق به کسب توفیق الهی برای رسیدن به هدف بیش از هر چیزی در کانون نگاه متکلمین، عرفا واهل دل است که همواره آنها را به تلاش و تکاپو وا داشته است. هدف این پژوهش، شناخت توفیق در اندیشه ی حافظ شیرازی، یکی از برجسته ترین شاعران عارف و عارفان شاعر پارسی گوی است. امید به توفیق الهی در شعر حافظ موج می زند؛ چنان که عناصر دینی (دعا، راز و نیاز، اشک و آه و ...)، صوفیانه (پیر، مرشد، مراد، خضر، طایر قدس و...)، اخلاقی (همت، آزادگی، پرهیز از ریاو...) و دیگر عناصر را به کار می گیرد؛ تا شاید دری از توفیق بر او گشوده گردد. بررسی توفیق از نگاه حافظ در این پژوهش به شیوه ی توصیفی و تحلیلی و بر پایه ی مطالعات موردی و منابع کتابخانه ای است. حافظ نگاهی عارفانه و عاشقانه به مقوله ی توفیق و کامیابی دارد؛ چنان که نگاه او به توفیق مبتنی بر عشقی رندانه است که نتیجه ی آن دیوانی از عشق و رندی است و امید به توفیق الهی برای رسیدن به مقصود در آن اهمیت ویژه ای دارد.